معیارهای انتخاب همسر

نخستین معیار در انتخاب همسر ایمان اوست؛ ایمان به اسلام و راه درست زندگی که خداوند بشریت را به آن فراخوانده است. جامعه اسلامی یک جامعه ایدئولوژیک است. در هر جامعه ایدئولوژیک، ایمان به ایدئولوژی آن جامعه محور اصلی گردش چرخ زندگی و موتور محرک آن جامعه به سوی هدفهایی است که برای زندگی بشر در نظر گرفته شده است. بنابراین، در همه قوانین و نظام های اجتماعی چنین جامعه ای باید به عوامل تقویت یا تضعیف ایمان توجه شود.
 
هدف از ازدواج در دیدگاه اسلام، صرفا کام جویی جنسی نیست، بلکه تشکیل کانون سالم خانوادگی است که : اولا خانواده برای دو همسر کانون هماهنگی و الفت و صمیمیت باشد. و ثانیا محیط مناسبی برای پیدایش و رشد فرزندانی که بتوانند افراد سازنده تری برای امت و جامعه ایدئولوژیک اسلامی باشند.
 
روشن است که شرط اول رسیدن به این دو هدف، آن است که هر دو به اسلام مؤمن و معتقد و هر چه بیشتر به آن پای بند باشند. گاهی دیده می شود کسانی به حساب روشن فکری، آزادمنشی اعتقاد دارند که اختلاف در مذهب نباید مانع ازدواج زن و مرد باشد. چه اشکال دارد یک مرد مسلمان با ایمان با یک زن بی ایمان، بی ایمان به خدا یا بی ایمان به قرآن و پیامبر اسلام ازدواج کند، یا برعکس یک بانوی مسلمان با ایمان همسر یک مرد بی عقیده به خدا یا بی عقیده به اسلام و قرآن گردد؟ این نوع سؤالهای به اصطلاح روشن فکرانه و آزادمنشانه غالبا نشانه آن است که سؤال کننده نه از ازدواج، آن برداشتی را دارد که در آغاز این بحث گفتیم و نه از مذهب آن برداشتی را که شایسته هر دین، به خصوص دین اسلام است. اگر مذهب، همان طور که از خود این کلمه فهمیده می شود، راه و روش و آیین زندگی و ازدواج و پیوند روحی و قلبی دو همسر و سازنده محیطی صمیمی و هماهنگ برای هر دو تن باشد، چگونه می توان از دو انسان، یکی مؤمن و معتقد و دیگری بی ایمان و بی عقیده یا مؤمن و معتقد به مسلک یا مذهبی دیگر، چنین پیوند و چنان محیط و کانونی به وجود آورد؟
 
تجربه عملی نشان داده که انواع چنین ازدواجهایی یا به سست شدن تدریجی هر دو همسر یا لااقل یکی از آنها، در راه و روش مذهب خود می انجامد، یا به سردی و ناسازگاری آنها، و این هردو، هم خطری بزرگ برای جامعه عقیدتی و مسلکی است، هم خطری برای سعادت و خوشبختی دو همسر و بدتر از آن، خطری بس بزرگ تر برای ایمان و سعادت فرزندان آنها. راستی آیا در یک خانواده دو عقیدتی می توان در انتظار پیدایش و رشد صحیح فرزندان معتقد و مؤمن به راه اسلام بود؟
 
درستی، پاکدامنی و فضایل اخلاقی دیگر، همبستگی عقیدتی میان دو همسر شرط لازم برای ازدواج هست، ولی شرط کافی نیست و باید به مسائل دیگر، به خصوص جنبه های اخلاقی همسر نیز توجه شود. یکی از یاران امام دهم و می گوید: درباره ازدواج به ابوجعفر نامه ای نوشتم، پاسخی به خط او به دستم رسید که:
 
پیغمبر فرمود: وقتی خواستگاری نزدتان آمد که دین داری و اخلاق او برایتان رضایت بخش است به ازدواج با او اقدام کنید؛ که اگر نکنید، در زمین انحراف و بحرانی بزرگ روی خواهد داد. یکی دیگر از یاران آن امام در همین زمینه به او نامه نوشت و حضرت در پاسخ او چنین نگاشت: هر کس به خواستگاری نزد شما آید که از دین داری و درست کاری او راضی هستید به ازدواج با او اقدام کنید؛ که اگر نکنید، در زمین انحراف و بی بندوباری روی خواهد داد. در دو روایت دیگر از امام صادق(علیه السلام): بر عفت و پاکدامنی همسر تکیه شده است.
 
توانایی کافی برای تأمین هزینه زندگی، مرد مسلمان باید بکوشد وسایل زندگی خود و همسر و فرزندانش را فراهم کند؛ بنابراین، لازم است قبلا توانایی او بر انجام این مسئولیت محرز شود. امام صادق(علیه السلام)فرمود: (همسر مناسب کسی است که پاک دامن و بر تأمین زندگی توانا باشد.)
 
تناسب فکری دو همسر و هماهنگی میان خواسته های آن دو
یکی از عوامل بسیار مؤثر در موفقیت ازدواج و سامان یافتن زندگی مشترک دو همسر، تناسب فکری و هماهنگی در خواسته ها و تمنیاتی است که در زندگی دارند. این هماهنگی سبب می شود میان آنها کمتر اختلاف پیش آید و اگر هم در یک یا چند مورد اختلاف نظر پیدا کنند به آسانی موفق به حل آن شوند. تنها در این صورت می توان امید داشت که ازدواج مایه رهایی از رنج تنهایی و منشأ سعادت میان دو همسر همراه باشد. اما از عوامل وحشتناک تباهی زندگی، گاهی خود آنها، گاهی فرزندان شان و گاه بستگان نزدیک آنهاست.
 

شیوه تحقیق درباره انتخاب همسر متناسب

تحقیق کافی درباره همسر موردنظر در زمینه های مختلف تا آنجا که بتوان با روشنی برای انعقاد یک پیمان مستحکم غیر محدود به زمان، تصمیم قاطع گرفت، امری لازم و غیرقابل انکار است. هرگونه سهل انگاری و تصمیم گیری عجولانه در این موارد که تنها از احساسات جوانی یا تحمیل و اجبار بستگان و دوستان تأثیر گرفته باشد، چه بسا موجب ناراحتی ها و پشیمانی های بعدی گردد، اما حقیقتهای مفید و عاقلانه در این مورد را نباید با معاشرت هایی که منشأ آن تنها هوسهای زودگذر است، اشتباه کرد. این گونه معاشرت های نامحدود را هر چند با عناوینی فریبنده از قبیل علاقه به شناخت روحیه همسر باشد، نمی توان تجویز کرد، زیرا غالبأ مقصود اصلی از این آشنایی ازدواج و تشکیل خانواده نیست. در این باره باید راهی حد وسط و دور از هر افراط و تفریط در نظر گرفت و این همان راهی است که اسلام توصیه کرده است.
 
مردی از امام هشتم علیه السلام چنین سؤال کردن آیا مردی اجازه دارد زنی را که می خواهد با او ازدواج کند قبلا ببیند و به مو و زیبایی های دیگرش بنگرد؟ امام فرمود: اگر از روی هوس رانی نباشد، مانعی ندارد. (وسائل الشیعه، ج ۴۱، ص ۱۹۰)
 
منبع: دخترانه، مهدی نیک خو، مؤسسه بوستان کتاب،چاپ اول،قم 1393